Pagina's

zaterdag 5 november 2011

Reigi; gedrag van de aikidoka


Aikido beoefenen betekent kennis maken met reigi, de gedragsregels van de samurai, de Japanse ridderklasse. In de loop der eeuwen zijn er meerdere boeken verschenen waarin deze gedragsregels werden beschreven en waarin uitgelegd werd welk doel zij dienden. Van de ervaren budoka wordt ook tegenwoordig niet alleen verwacht dat hij op de hoogte is van deze gedragsregels, maar ook dat hij ze op de juiste waarde weet in te schatten en aanvoelt hoe hij ze in het dagelijkse leven dient toe te passen. O Sensei gaf heel lang vrijwel uitsluitend les aan ervaren budoka die bekend waren met deze gedragsregels, maar vooral na de oorlog namen steeds meer beginners zonder Budo-achtergrond aan de lessen Aikido deel – lessen die bovendien nu vooral door zijn oudste leerlingen gegeven werden. Op hun verzoek schreef O Sensei de volgende gedragsregels en deze werden zichtbaar voor iedereen in de dojo opgehangen.

  1. Een enkele slag kan in Aikido het verschil maken tussen leven en dood. Gehoorzaam tijdens de oefening de aanwijzingen van degene die lesgeeft aandachtig. Maak van de oefening geen onnodige krachtmeting.
  2. Aikido is een wijze waarop men door middel van Een duizend anderen kan bereiken. Zelfs als men oefent met slechts een tegenstander mag de aandacht niet alleen naar deze ene tegenstander gaan. Het is noodzakelijk dat men zich aanleert de aandacht naar vier richtingen (shiho) en naar acht richtingen (happo) te richten.
  3. Oefen ten alle tijden met een vreugdevolle geest.
  4. De lessen die worden gegeven zijn slechts een deel van Aikido. Pas wanneer, door voortdurende en regelmatige training je je eigen lichaam en geest hebt leren kennen, zal de ware toepassing van het wonder van Aikido zich aan je openbaren.
  5. De dagelijkse beoefening van Aikido begint met tai no henko, vervolgens traint men intensiever zonder de eigen grenzen te overschrijden. Hierdoor is het ook voor ouderen mogelijk om zonder risico van blessures te kunnen oefenen en het doel te bereiken.
  6. Aikido is een voortgaand onderzoek gericht op het vormen van een mens met een goed hart (makoto no kokoro) door het oefenen in het verenigen van lichaam en geest. Zonder uitzondering zijn alle technieken van Aikido geheim en mogen niet worden getoond aan anderen die Aikido niet beoefenen. Men moet vermijden dat mensen die er misbruik van maken onderricht krijgen in Aikido.   

In de praktijk bleken deze regels van de dojo al gauw niet toereikend. Met name Westerse aikidoka hadden moeite met de Japanse gebruiken en gedragsregels en hadden behoefte aan meer uitleg en meer regels. Naarmate Aikido meer bekendheid kreeg in het Westen werd die behoefte alleen maar groter en meerdere van de leerlingen van O Sensei hebben geprobeerd daarin te voorzien door in hun boeken uitvoerig in te gaan op die gebruiken en gedragsregels. Het zijn voor de aikidoka belangrijke en leerzame boeken.

Toch draait het in Aikido niet om het aan leren van een gedragsvorm of om het uit het hoofd leren van allerlei gedragsregels. Veeleer is het zo dat de aikidoka gaandeweg leert aanvoelen welk gedrag gepast is en welk niet. Dit leren aanvoelen van goed gedrag maakt net als in de tijd van de samurai wezenlijk deel uit van de beoefening van Budo.


Tom Verhoeven
Dojo cho

Auvergne, herfst 2011


Literatuur:

Aikido and the harmony of Nature. Mitsugi Saotome

Budo Shoshinsu, The code of the samurai. Daidoji Yuzan Shigesuke. Vertaling A.L.Sadler

Bushido, Inazo Nitobe

Geen opmerkingen:

Een reactie posten